اگر از علاقمندان به صنایع دستی هستید، باید بدانید که در کنار جلوه بی‌نظیر این کالاها، نگهداری صنایع دستی هم اهمیت بسیار زیادی دارد. در واقع، رعایت اصول نگهداری صنایع دستی در خانه باعث می‌شود که این کالاهای با‌ارزش، جلوه‌ای ماندگار و عمر طولانی‌تر داشته باشند.
همان‌طور که می‌دانید بیشتر مواد تشکیل‌دهنده این محصولات، از دل طبیعت استخراج می‌شوند. بنابراین، شرایط نگهداری خاص خود را می‌طلبند تا در طول زمان دچار افت کیفیت نشوند. این راهنما به شما کمک می‌کند تا بدانید که شرایط اختصاصی نگهداری از صنایع دستی مختلف چگونه است و چطور باید آن‌ها را تمیز کرد. با ما همراه باشید.
شرایط نگهداری صنایع دستی در خانه
صنایع دستی ارزش مادی و معنوی بالایی دارند. آن‌ها یکی از بهترین و اصیل‌ترین انتخاب‌ها برای تزئین دکوراسیون داخلی منزل محسوب می‌شوند و گاهی به عنوان ظروف پذیرایی هم مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین، مثل تمام وسایل دیگر منزل باید شرایط نگهداری از آن‌ها را بدانید تا جلوه زیبای خود را حفظ کنند.
راهنمای تمیزکردن صنایع دستی
همان‌طور که می‌دانید، صنایع دستی مختلف، جنس‌های بسیار متنوعی دارند. آن‌ها ممکن است از جنس فلز، شیشه، حصیر، چوب یا سایر مواد موجود در طبیعت باشند. واضح است که هر کدام از این اقلام، شرایط نگهداری مخصوص به خود را دارند. به عبارت دیگر، در صورت داشتن اطلاعات لازم درباره نحوه شستن صنایع دستی و نگهداری و جابه‌جایی آن‌ها، از خرابی، شکستگی یا سایر آسیب‌های احتمالی پیشگیری خواهید کرد. در ادامه، شرایط نگهداری صنایع دستی مختلف را با هم مرور می‌کنیم.
روش نگهداری از صنایع دستی فیروزه کوبی
صنایع دستی فیروزه کوبی دارای بدنه‌ای مسی با پوشش سنگ‌های فیروزه و روکشی از جنس پلی استر هستند. سنگ‌های فیروزه به روش کوبش یا چسباندن روی بدنه اصلی قرار می‌گیرند. بنابراین، یکی از نکات مهم در نگهداری صنایع دستی فیروزه کوبی، حفاظت این محصولات در مقابل ضربات یا تکانه‌های شدید است که می‌تواند باعث ریزش سنگ‌ها شود. ناگفته نماند که پوشش پلی استر هم پوشش حساسی است که باید از عواملی مانند مواد روغنی و شیمیایی، تابش نور مستقیم آفتاب و مواد آرایشی از قبیل عطر دور بماند. با توجه به موارد گفته شده، برای تمیز کردن صنایع دستی فیروزه کوبی نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- صنایع دستی فیروزه کوبی را در مکانی مناسب به دور از گرما یا نور مستقیم خورشید قرار دهید.
- برای تمیز کردن این وسایل از پاک‌کننده‌های ملایم غیر شیمیایی استفاده کنید.
- بهتر است برای تمیز کردن این وسایل از یک دستمال نخی مرطوب استفاده شود.
- تا حد امکان از شستن صنایع دستی فیروز کوبی خودداری کنید. در صورت انجام این کار، از آب سرد استفاده کرده و بلافاصله آن‌ها را خشک کنید.
برای آشنایی با هنر فیروزه‌کوبی، پیشنهاد می‌کنیم مقاله «فیروزه کوبی: هنری به رنگ آسمان» را بخوانید.
ظرف میناکاری را بشوییم یا نه؟
حتما تا به حال بارها ظروف زیبای میناکاری با آن رنگ‌های مسحورکننده را دیده‌اید. این ظروف، علاوه بر جنبه تزئینی، می‌توانند مصرف کاربردی هم داشته باشند. بنابراین، در شستن ظروف میناکاری دقت کنید و موارد زیر را به خاطر بسپارید:
- در صورت شستن این ظروف با آب، بلافاصله آن‌ها را به طور کامل خشک کنید.
- از شستشوی این ظروف با موادی مانند سرکه و آبلیمو خودداری کنید.
- برای تمیز کردن این ظروف، پارچه‌های نرم تمیز به کار ببرید و وسایلی مانند سیم ظرفشویی یا برس‌های خشن را کنار بگذارید.
- برای شستن صنایع دستی میناکاری شده، تا حد امکان از شوینده‌های شیمیایی استفاده نکنید.
روش نگهداری صنایع دستی خاتم کاری
هنر خاتم کاری بیشتر بر روی صنایع دستی چوبی اعمال می‌شود و از آنجا که برای قرارگیری ورقه‌های خاتم بر بدنه محصول از چسب استفاده می‌شود، باید مراقب ریزش قطعات خاتم از روی چوب باشید. شرایط نگهداری صنایع دستی خاتم کاری در منزل، شامل موارد زیر است:
- از قرار دادن این محصولات در کنار اشیای تیز خودداری کنید تا دچار خراشیدگی نشوند.
- صنایع دستی خاتم کاری را در معرض ضربه، نور مستقیم خورشید و حرارت زیاد قرار ندهید.
- از شستن صنایع دستی خاتم کاری و قرار دادن آن‌ها در معرض رطوبت بپرهیزید.
- صنایع دستی خاتم کاری نیازی به استفاده از شوینده‌های خاص یا جلادهنده‌ها ندارند و این مواد می‌توانند باعث تخریب ساختار ورقه‌های خاتم شوند.
- برای تمیز کردن این محصولات از یک دستمال نرم و مرطوب استفاده کنید، اما مراقب میزان رطوبت دستمال هم باشید. کمی رطوبت کافیست و نباید زمان تمیزکاری، به سطح کار فشار وارد کنید.
نحوه تمیز کردن ظروف مسی الماس تراش
ظروف الماس تراش با استفاده از الماس‌های تراشیده شده تزئین می‌شوند. این کنده‌کاری‌ها زیر‌مجموعه‌ای از هنر قلمزنی هستند و شرایط نگهداری صنایع دستی در چنین حالتی به نوع فلز به کار رفته در آن‌ها بستگی دارد. برای مثال، برای نگهداری از ظروف مسی الماس تراش، موارد زیر را رعایت کنید:
- این ظروف در برابر ضربه و تغییر فرم بسیار حساس‌اند.
- برای شستن صنایع دستی مسی الماس تراش، از شوینده‌های قوی و مواد شیمیایی استفاده نکنید.
- این ظروف را در معرض رطوبت، حرارت بالا و نور مستقیم خورشید قرار ندهید. دقت کنید که محصولات مسی بدون قلع ممکن است در چنین شرایطی دچار تغییر رنگ شوند.
- قرارگیری در معرض آب یا چربی‌ها می‌تواند باعث تغییر رنگ و جرم گرفتن نقوش این ظروف شود و کار تمیز کردن آن‌ها را دشوار کند.
شستن ظروف مسی خاتم کاری شده
اگر یک ظرف مسی خاتم کاری شده در اختیار دارید، اصول نگهداری صنایع دستی در خانه را به صورت ترکیبی از نگهداری صنایع دستی خاتم کاری و صنایع دستی مسی اجرا کنید. برای این منظور، به موارد زیر دقت داشته باشید:
- ظرف را در معرض رطوبت بالا، حرارت زیاد یا تابش مستقیم نور خورشید قرار ندهید. این موارد به خصوص برای قسمت‌های خاتم کاری شده بسیار مضر هستند.
- تا حد امکان از شستن ظروف مسی خاتم کاری شده اجتناب کنید و برای تمیز کردن قسمت‌های مسی از پارچه‌های نرم استفاده کنید.
- برای تمیز کردن این ظروف می‌توانید بدنه مسی ظرف را با مالیدن یک تکه پیاز تمیز کرده و سپس، با دستمالی مناسب و نرم خشک کنید.
- بهتر است در ظروف مسی خاتم کاری شده خوراکی‌های خشکی مانند انواع آجیل و خشکبار بریزید تا تمیز کردن آن‌ها هم راحت‌تر باشد.
نگهداری از صنایع دستی گلیم
گلیم در میان انواع صنایع دستی طرفداران بسیاری دارد و با توجه به اینکه ماده اولیه آن پشم است، نحوه نگهداری صنایع دستی گلیم در خانه اهمیت افزونی پیدا می‌کند. برای این منظور، به نکات زیر توجه کنید:
- هیچگاه گلیم را در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندهید. به خصوص اینکه در بافتن آن از خامه یا پشم رنگرزی شده به وسیله مواد رنگزای شیمیایی استفاده شده باشد.
- در شرایط پیش‌گفته، استفاده از شوینده‌های قوی هم می‌تواند ثبات رنگ‌های گلیم را تحت تاثیر قرار دهد.
- مراقب بید زدگی پشم باشید و در صورت عدم استفاده از گلیم، آن را لوله کرده و درون آن از چند عدد نفتالین استفاده کنید. بعد از این کار، گلیم باید به مکانی خشک و خنک مثل انباری منتقل شود.
- هرگز گلیم را در معرض رطوبت، اجسام نوک تیز یا اشیای داغ قرار ندهید.
نگهداری از صنایع دستی چرمی
مانند موارد پیش، صنایع دستی چرمی هم مراقبت‌های خاص خود را می‌طلبند و برای نگهداری از آن‌ها باید به این موارد توجه کنید:
- صنایع دستی چرمی را در معرض رطوبت قرار ندهید، زیرا این کار باعث بدفرمی و شوره زدن محصول چرمی شده و عمر آن را کوتاه می‌کند.
- برای نگهداری صنایع دستی چرمی، آن‌ها را در پارچه‌هایی از جنس الیاف طبیعی بپیچید.
- صنایع دستی چرم را در معرض گرد و غبار قرار ندهید. در این مورد، استفاده از واکس‌های محافظ می‌تواند کمک‌کننده باشد.
- صنایع دستی چرمی را درمعرض فشار قرار ندهید، زیرا این کار باعث تغییر فرم و پایین آمدن کیفیت این محصولات می‌شود.
سخن آخر
از جمع بندی مطالب فوق می‌توان به این نتیجه رسید که اکثر صنایع دستی نسبت به حرارت بالا، رطوبت زیاد، نور مستقیم خورشید و شوینده‌های قوی بسیار حساس هستند. بنابراین، در نگهداری صنایع دستی که می‌تواند شامل شستشو، تمیزکاری و… باشد، حوصله به خرج داده و تا حد امکان از موادی ساده و در دسترس مثل دستمال‌های نرم و شوینده‌های ملایم استفاده کنید.